เพลงยาวแม่น้ำแม่กลอง
๐ ชื่อว่าวัดอัมพวันสำคัญกระไร แต่ก่อนไกลมีนามวัดอัมพวา
เป็นวัดหลวงแต่เดิมเริ่มประวัติ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ศรีสง่า
เศรษฐีส้ันสร้างวัดด้วยศรัทธา เรียกกันว่าอัมพวาดังว่าแล้ว
มีธิดาสาวศรีมีวาสนา พระอมรินทรายอดนางแก้ว
ช่วยสร้างโบสถ์หลังใหม่เสียให้แล้ว เพื่อผ่องแผ้วมรรคผลแก่ชนนี
ตรงนิวาสถานที่บ้านเดิม เพื่อเพิ่มพูนบุญญาสง่าศรี
หลวงยกกระบัตรทองด้วยผู้ดวงดี ปลูกบ้านที่ริมลำน้ำแม่กลอง
สถานที่ประสูติพระบุตรา พระเลิศหล้าจักรีองค์ที่สอง
เจ้าฟ้าหญิงบุญรอดผู้เรืองรอง พระพี่น้องสองกษัตริย์อัศจรรย์
มาสมภพตรงนี้เป็นที่เลือก เหมือนช้างเผือกเกิดมาในป่านั่น
มารดาพระจอมเกล้าเจ้าชีวัน พระปิ่นเกล้าเจ้าสวรรค์วงศ์จักรี
พระนั่งเกล้าเจ้าสยามจึงตามสร้าง องค์พระปรางค์สวยงามอร่ามศรี
สร้างวิหาร*พระบาทโบราณมี ทั้งกุฎีเสนาสน์สะอาดตา
พระราชทานพระนามอารามนั้น วัดอัมพวันเจติยารามงามสง่า
ตั้งพระวินัยธรรมแห่นำมา เป็นเจ้าอารามหลวงโชติช่วงไกล
พระวินัยธรรมชีเป็นที่ขรัว เดิมชื่อบัวเบิกบานโบราณสมัย
เทศน์ไพเราะจับจิตคนติดใจ คนเลื่อมใสตลอดลำแม่น้ำแม่กลอง
ดำเนินความตามหลังพระนั่งเกล้า ที่ทรงเข้าธัมโมพระโพธิสัตว์
บำเพ็ญพระบารมีเพื่อชี้ชัด จะได้ตรัสธัมโมโพธิญาณ
พระวินัยธรรมบัวเป็นหัวหน้า สร้างวัดวามากมายหลายสถาน
วัดอัมพวันเจติยารามงามตระการ ใครไม่ปานเปรียบได้สมัยน้ัน
วัดดีก็เป็นศรีสง่าบ้าน เพราะสมภารดีจริงเป็นมิ่งขวัญ
เจ้านายก็อุปถัมภ์เป็นสำคัญ ชาวบ้านน้ันชื่นชมนิยมยก
สิ้นสมัยวินัยธรรมก็ต่ำต้อย วัดไม่ค่อยลือชาชะตาตก
พระจอมเกล้าเข้าประคองช่วยย่องยก มิให้รกร้างทำวัดสำคัญ
ซ่อมอุโบสถแต่งกำแพงแก้ว ค่อยผ่องแผ้วเลื่อมพร้อมขึ้นหน่อยนั่น
เฉลิมพระนามผู้สร้างแต่ปางบรรพ์ ขึ้นเป็นชั้นสมเด็จสำเร็จนาม
คือสมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์ มหานาคนารีศรีสยาม
ผู้สร้างวัดเดิมเฉลิมนาม พระอารามค่อยดีราศีทรง
แต่ต่อมาไม่ช้าก็พาเศร้า เพราะขาดเจ้าสมภารสามารถส่ง
วัดที่เคยงดงามก็ทรามลง เมื่อขาดองค์อธิการสมภารดี
พระปิยมหาราชประพาศต้น ชมวัดต้นตระกูลจักรีศรี
เห็นอารามรกเรื้ออยู่เหลือดี ก็ทรงมีพระนิพนธ์บ่นอาลัย
ว่าเป็นวัดต้นวงศ์พงศ์ประยูร แห่งตระกูลจักรีศรีสมัย
ราชินีกุลบางช้างทรงสร้างไว้ จะปล่อยให้ร้างไปไม่บังควร
จึงทรงถวายเงินตราห้าสิบชั่ง ซึ่งในครั้งนั้นหากมากถนัด
บำรุงวัดหลวงนี้โดยชี้ชัด แล้วให้จัดตั้งท่านสมภารมา
พระมหาสิทธิการวัดบ้านแหลม มาซ่อมแซมวัดนี้ให้มีหน้า
พระมหาสมณเจ้าก็เข้ามา ประทานศาลาธรรมวัดอัมพวัน
คือพระตำหนักเก่าของเจ้านาย พระองค์ชายโตยิ่งเป็นมิ่งขวัญ
กรมหลวงมหิศรวรินทรา*นั้น สืบพงศ์พันธุ์ต่อมามหากุล
เจ้าของวังท่านถวายวัดบวร ให้รื้อถอนวังเก่าเข้ามาหนุน
มาปลูกวัดอัมพวันหมายมั่นบุญ เพื่อค้ำจุนวัดวาราชินี
นับแต่ศกหนึ่งศูนย์พูนสวัสดิ์ ชะตาวัดอัมพวามีราศ๊
พระบรมราชานุสาวรีย์ บังเกิดมีประจำวัดอัมพวัน
คือพระพุทธเลิศหล้ามหากษัตริย์ ซึ่งอุบัติเกิดทางบางช้างนั่น
เมื่อสองร้อยปีกว่าต่อมานั้น คือที่วัดอัมพวันสำคัญนี้
เทพจึงดลใจเรามาเข้าฝัน เสนอท่านเจ้าเมืองผู้เรืองศรี
ให้สร้างพระราชานุสาวรีย์ ขึ้นไว้ที่บ้านเมืองสืบเนื่องไป
ท่านเจ้าเมืองไม่เห็นจำเป็นสร้าง เรื่องจึงค้างเขินผ่านกาลสมัย
จนเจ้าเมืองคนก่อนย้ายจรไป เจ้าเมืองใหม่เข้ามาศูนย์ห้านั้น
คร้ันถึงปีศูนย์ศกพระศกหมุน ให้เจ้าคุณวัดอัมพวันนั่น
ขอแรงเราเขียนประวัติวัดสำคัญ แจกในวัดทอดกฐินดั่งจินตนา
เราจึงเขียนประวัติของวัดนี้ เป็นวัดที่พระพุทธเลิศหล้า
แผ่นดินอันอุบัติกษัตรา ควรสร้างพระราชานุสาวรีย์
เราภาคเพียรเขียนประวัติของวัดหวัง จะปลูกฝังชวนชักเป็นศักดิ์ศรี
ให้สร้างพระบรมรูปพระจักรี ให้เป็นศรีสง่าเมืองรุ่งเรืองตา
วัดจึงมีช่องสบพบโอกาส ขอพระราชทานอนุญาตสมปรารถนา
แล้วหล่อรูปกษัตริย์ขัตติยา อัญเชิญมาประจำวัดอัมพวัน
นับแต่ปีหนึ่งศูนย์พูนสวัสดิ์ จึงมีรูปจอมกษัตริย์เป็นมิ่งขวัญ
ประดิษฐานประจำเป็นสำคัญ แผ่นดินอันอุบัติกษัตรา
วัดหลวงนี้จึงมีราชานุสรณ์ ข่าวขจรรู้รั่วกันทั่วหน้า
เพราะเราเริ่มกล่าวโจษโฆษณา ก่อนผู้ใดใครมาในแผ่นดิน
วัดอัมพวันเป็นวัดกษัตริย์สร้าง คู่บางช้างชื่นชวนควรถวิล
เมืองกำเนิดเกิดเกล้าเจ้าแผ่นดิน ควรยลยินเรื่องราวกล่าวขจร
เมืองกำเนิดเกิดกายเจ้านายหญิง เป็นพระมิ่งมเหสีสตรีใหญ่
สมเด็จพระอมรินทร์ได้ยินไกล เป็นต้นใบสืบศักดิ์วงศ์จักรี
เมืองประทับกษัตราผู้สามารถ พระพุทธยอดฟ้ามหาราชมีศักดิ์ศรี
สมัยเป็นยกกระบัตรจังหวัดนี้ เป็นเมืองทึ่ตั้งตนคนสำคัญ
เมืองกำเนิดเอกอัครนักกวี กษัตริย์ศรีลือนามสยามนั่น
พระพุทธเลิศหล้าที่สองนั้น ผู้สืบสันติวงศ์ดำรงไทย
เมืองกำเนิดยอดหญิงมิ่งมเหสี กรมพระศรีสุริเยนผู้ยิ่งใหญ่
มารดาพระจอมเกล้าเจ้าราไชย พระปิ่นเกล้าเจ้าสมัยสองราชา
พระอารามหลวงใหญ่ในจังหวัด อันเป็นวัดหลวงดีมีสง่า
วัดประวัติศาสตร์อันสำคัญมา ควรรักษาวัดวาให้ถาวร
เมื่อพ.ศ.สองพันห้าร้อยเอ็ด พระ**เสด็จเมืองดีศรีสยาม
วัดอัมพวันเจดีย์เป็นศรีนาม เมืองสมุทรสงครามเมื่อยามนั้น
มาทอดกฐินต้นเป็นหนเริ่ม เป็นประเดิมวัดตระกูลประยูรขวัญ
เสด็จโดยทางน้ำเป็นสำคัญ จากราชบุรีน้ันโดยนาวา
ประชาชนหลั่งไหลกันไปเฝ้า องค์พระเจ้าอยู่หัวกันทั่วหน้า
ดูผู้คนล้นขนัดแน่นวัดวา เหมือนนกกาเนืองแน่นบนแผ่นดิน
ในน้ำจอดนาวากันคลาคล่ำ จนแม่น้ำกว้างใหญ่แน่นไปสิ้น
คนแม่กลองขนมาท้ังธานินทร์ บนแผ่นดินท้องน้ำคลาคล่ำไป
อากาศก็เยือกเย็นเป็นนิมตร เมฆก็ปิดสุริยาหาร้อนไม่
พระพิรุณพรมพรำชื่นฉ่ำใจ ฝนเป็นฝอยย้อยในพระอาราม ทรงปลูกโพธิพุทธคยาไว้หน้าโบสถ์ เหมือนฟ้าโปรดรักษาพฤกษา สยาม
ปัจจุบันต้นโพธิก็โตงาม ร่มอารามวัดอัมพวันเป็นขวัญใจ
สมเด็จพระราชินีก็ลีลา ปลูกพฤกษาจันผลแทนต้นใหญ่
ตรงต้นเก่าที่ตายทำลายไป ซึ่งอยู่ใกล้บ้านพักตำหนักเดิม
พระเสด็จคร้ังนี้เป็นที่ชื่น เหมือนช่วยฟื้นพลิกวัดกษัตรย์เฉลิม
ช่วยพยุงสูงถนอมเป็นจอมเจิม ช่วยแต่งเติมวัดน้ันให้มั่นคง
ศกสองห้าศูนย์เก้าเจ้าอาวาส รับพระราชโองการมานประสงค์
หล่อพระพุทธเลิศหล้ามาดำรง ประดิษฐ์องค์ท่านไว้ในลานวัด
แผ่นดินที่พระองค์ทรงสมภพ มาบรรจบครบปีศรีสวัสดิ์
สองร้อยปีเกิดมาในป่าชัฎ เป็นกษัตริย์ครองเมืองเขื่องสำคัญ
คร้ันถึงศกสองพันห้าร้อยสิบ คนจึงหยิบเรื่องราวที่กล่าวขวัญ
สองร้อยปีสมภพมาครบครัน จึงจัดวันเฉลิมฉลองผ่องอำไพ
ยี่สิบสี่กุมภามหาฤกษ์ เอิกเกริกเบิกบานจัดงานใหญ่
จัดงานวัดอัมพวันแห่งน้้นไซร้ ทั้งจีนไทยมโหฬารร่วมงานกัน
งานพระพุทธเลิศหล้านภาลัย งานยิ่งใหญ่พูนเพิ่มเฉลิมขวัญ
ยังชื่นใจปลามปลื้มไม่ลืมกัน คนท้ังนั้นร่วมงานเบิกบานใจ
เราก็ได้เกี่ยวข้องฉลองเฉลิม ช่วยพูนเพิ่มบารมีศรีสมัย
กรรมการทำประวัติกษัตริย์ไทย พระเลิศหล้านภาลัยฉลองงาน
เอกสารทุกอย่างคร้ังกระนั้น เราประพันธ์พร้อมพรักเป็นหลักฐาน
เผยแพร่พระบุญญากฤษดาการ พระผู้ผ่านฟ้ากลับไปลับแล้ว
ชรอยในสมัยพระเลิศหล้า เราเกิดเป็นข้าจอมกระหม่อมแก้ว
จึงเกิดในชาตินี้มีวี่แวว จึงไม่แคล้วรองบาทประหลาดดี
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น