ปุจฉา-วิสัชนา ปริศนาพุทธธรรม ตอน ตะจะกัมมัฎฐาน คืออะไร

ปุจฉา

ตะจะกัมมัฎฐาน คืออะไร

วิสัจชนา

     ตะจะกัมมัฎฐาน คือ กัมมัฎฐาน ๕ อย่างที่พระอุปัชฌาชย์สอนให้พระบวชใหม่ปลงกัมมัฎฐาน คือ 

     เกสา โลมา นะขา ทันตา ตะโจ  ว่าอนุโลมแล้วว่า ปฎิโลมว่า ตะโจ ทันตา นะขา โลมา เกสา ท่านย่อมาจากอาการ ๓๒ ที่พระพุทธเจ้าทรงสอนพระอานนท์ก่อนจะได้เป็นพระอรหันต์ให้ท่องว่า 

     ๐ อะยังโข เม กาโย อานันโท           อุทธัง ปาทะตะลา อะโธ

    เกสะมัตตะกา ตะจะ ตะริยันโต           ปุโร นานัปปะการัสสะ 

    อะสุจิโน อัตถิ อิมัสสะมิง กาเย           เกสา โลมา นะขา ทันตา

    ตะโจ มังสัง นะหารู อัฎฐิ อัฎฐิมังชัง วักกัง หะทะยัง ยะกะนัง 

    กิโลมะกัง ปิหะกัง ปัปผาสัง              อันตัง อันตะคุณัง อุทริยัง

    อัสสุ วะสา เขโล สิงฆนิภา        ละสิกา มุตตัง มัตถะเกมัตถะลุงคัง

    อิมัสสะมิง กาเย อะสุภานุปัสสี   วิหะระติ อะยัง วุจจะตานันทะ

    อะสุภะสัญญา ฯ

    นี่คือ  อสุภกัมมัฎฐานที่พระพุทธเจ้าทรงบอกแก่พระอานนท์ในวันที่พระอานนท์ร้องไห้ว่าพระพุทธเจ้านิพพานแล้ว  ใครเล่าจะมาเป็นครูอาจารย์บอกทางนิพพานให้แก่ตน  เสียแรงที่เฝ้าปฎิบัติรับใช้พระพุทธเจ้ามาด้วยความจงรักภักดี คนอื่นบรรลุธรรมกันหมดแล้ว  เหลืออยู่แต่ตนคนเดียว  พระพุทธเจ้าทรงทราบดังนั้น จึงเรียกพระอานน์มาพบแล้วตรัสว่า  ต่อแต่นี้ไปอีก ๓ เดือน พระอานนท์จะบรรลุพระอรหันต์ในวันทำสังคายนาพระไตรปิฎก แล้วบอกพระกัมมัฎฐานบทนี้ให้พระอานนท์ เอาไปทำสังคายนาพระไตรปิฎก แล้วทรงบอกพระกัมมัฎฐานบทนี้ให้ไปท่องภาวนา ครบ ๓ เดือน พระอานนท์ก็บรรลุพระอรหันต์ด้วยปฎิสัมภิทาญาณ สำแดงฤทธิ์เหาะไปนั่งในที่ประชุมสงฆ์ ๔๙๙ องค์ ที่รอพระอานนท์อยู่องค์เดียว  พระอานนท์เข้าไปนั่งในที่นั่งที่เขาจัดรอไว้ อยู่ๆ ก็เข้าไปนั่งโดยไม่มีใครเห็นว่ามาทางไหน  พระอรหันต์ทั้งนั้นจึงทราบแน่ชัดว่า พระอานนท์สำเร็จอรหันต์แล้ว  ไม่มีวิจิกิจฉาเลย 

     พระกัมมัฎฐานที่ทรงสอนพระอานนท์นี้ พระสงฆ์จึงถือเป็นคำสอนพระกัมมัฎฐานที่สำคัญมาก  พากันจดจำไว้สอนพระสงฆ์ที่บวชใหม่ ให้ท่องพระกัมมัฎฐานนี้สืบมาจนทุกวันนี้  เรียกว่า พระอาการ ๓๒ คือร่ายกายเรานี้มีอวัยวะอยู่  ๓๒ อย่างเท่านี้ ประกอบกันเป็นปัจจัยให้เกิดมหาภูติรูป คือว่า ร่างกายเรานี้ แต่ต่อมาท่านย่อให้เหลือ ๕ อย่าง คือ เกสา โลมา นะขา ทันตา ตะโจ  ท่องอนุโลมปฎิโลม ย้อนขึ้นลงมา เรียกว่า  ตะจะกัมมัฎฐาน หรือ ปัญจะกัมมัฎฐาน